GPS voor paragliding

GPS voor paragliding

GPS informatie

Op internet en daarbuiten is veel informatie te vinden over de werking van het Global Positioning System (GPS) en het gebruik en de bediening van GPS-ontvangers.

Enkele nuttige links:

GPS Guide for Beginners (Garmin GPS Guides)

Er is echter een stuk minder informatie over het specifieke gebruik van de GPS bij paragliding te vinden; de informatie die wel beschikbaar is is veelal onvolledig. Op deze pagina’s beoog ik een zo compleet mogelijk beeld te geven van alle GPS-gerelateerde zaken die voor paragliding van belang kunnen zijn.

GPSr. Wanneer we spreken over de GPS-ontvanger (het apparaat dat je met paragliden meeneemt) zouden we hiervoor strikt genomen de afkorting GPSr (Global Positioning Satellite Receiver) moeten hanteren; de afkorting GPS refereert immers aan het hele systeem van satelieten. Aangezien het echter in de volksmond gebruikelijk is het toestel 'GPS' te noemen is die afkorting op deze website ook aangehouden wanneer we het over de GPS-ontvanger hebben.

Ter geruststelling: bij de aanschaf van een GPS is het dus niet nodig je eigen set satelieten te kopen en lanceren; ik ben niet vies van wat gadgets maar dat gaat zelfs mij te ver! ;o)

Selectiecriteria bij keuze type GPS

GPS speciaal voor (scherm)vliegen

GPS voor outdoor activiteiten

Voor het schermvliegen zijn diverse gecombineerde vario/GPS-apparaten beschikbaar van fabrikanten als Bräuniger (Compeo+, Competino+, IQ Basic GPS) / Flytec (6030, 6020, 6015), Aircotec (XC-Trainer Easy, XC-Trainer Easy+, XC-Trainer Pro, XC-Trainer 3DG), Renschler (CoMo), Flymaster (GPS, NAV, LIVE), Compass (C-Pilot Pro), Naviter (Oudie), Skytraxx en Digifly.

Wanneer echter wordt gekozen voor een 'gewone' outdoor GPS (een apparaat dat niet speciaal voor paragliding is ontworpen) dan zijn er een aantal zaken waarop voor het paragliden gelet moet worden.

Bedieningsgemak (met vlieghandschoenen aan). Tijdens het vliegen moet het toestel gemakkelijk (met vlieghandschoenen aan) te bedienen zijn. Knoppen bovenop de voorzijde het apparaat zijn gemakkelijker te bedienen dan knoppen die aan de zijkant zitten. Capatieve touchscreens - waarbij de geleidende eigenschappen van de huid de spanning op het scherm wegvoeren - zullen met gewone handschoenen aan niet (goed) reageren (resistive touchscreens hebben dit nadeel niet).
Goede uitleesbaarheid beeldscherm (reflectief TFT beeldscherm): ook in felle zon moet het beelscherm goed uitleesbaar zijn. Hoe feller het beeldscherm echter moet worden verlicht, hoe meer energie zal worden verbruikt. De oplossing ligt in de reflectieve TFT displays (zoals bij de Garmin 60 reeks); hoe harder de zon schijnt, hoe beter je scherm zichtbaar is. Touchscreens zijn slechter afleesbaar in zonlicht.
Energieverbruik. Een energiezuinig apparaat heeft de voorkeur (touchscreens verbruiken relatief veel energie). Op grote hoogte (bij lagere temperatuur) zal de capaciteit van de accu's ook beduidend minder zijn; gebruik sowieso accu's met hoge capaciteit.
Waterdichte en robuuste behuizing. Bij voorkeur geen uitstekende kwetsbare delen (zoals een antenne).
(Barometrische) hoogtesensor. De bepaling van de hoogte (en stijging en daling) is nauwkeuriger en stabieler bij gebruik van een sensor die op luchtdruk werkt dan wanneer de hoogte (enkel) wordt bepaald op basis van het GPS-signaal, zeker wanneer het GPS signaal slecht is als gevolg van omringende bergen, bomen of gebouwen.

Wanneer gemaakte vluchten ingediend worden voor wedstrijden dan is er één essentieel extra aandachtspunt:

Tracklog in interne geheugen & G-Record. Om tracklogs van vluchten in te kunnen dienen voor wedstrijden dient de tracklog in het interne geheugen van het apparaat (dus niet op een geheugenkaart in het apparaat!) te zijn opgeslagen. Alleen op deze manier kan er later een geldig IGC-bestand met G-Record worden verkregen.

G-Record/G Security Record (Security Signature in IGC-bestand). Om mee te kunnen doen aan een (FAI) overland competitie - bijvoorbeeld door op de OLC-site een geldige vlucht te kunnen plaatsen - moet de GPS de tijdens de vlucht geregistreerde posities opslaan in een tracklog in het interne geheugen van het apparaat.
Via diverse speciale softwareprogramma's (zoals MaxPunkte, SeeYou, GPSdump, GiPSy) kan de tracklog uit het interne geheugen van het apparaat worden uitgelezen en omgezet in een zogenaamd IGC-bestand. Dit IGC-bestand moet een tracklog bevatten met hoogte registratie (3D) en een geldig G-record hebben.
Het is dus de combinatie van een geschikte GPS-ontvanger en speciale uitleessoftware die het tot stand komen van een geldig G-Record beiden moeten ondersteunen.

Voor meer info over G-Record:

FAI Sporting Code, Section 7D - Class O (met name hoofdstuk 5.2 & 5.4);
British Paragliding Cup 2010 - GPS;
British Paragliding Competitions GPS Information Page, Hints and Tips, GPS Procedure at Competitions.

(IGC = International Gliding Commission)

Aan de hand van bovenstaande aandachtspunten en eisen kan bij een GPS-speciaalzaak een geschikt GPS-apparaat worden gekozen.

Zelf heb ik mijn GPS indertijd aangeschaft bij WayPoint; ze nemen daar uitgebreid de tijd voor je (ook als het druk is in de winkel), denken mee, geven goede voorlichting én hebben ook nog scherpe prijzen! Tevens faciliteert WayPoint het GPS forum & Waypoint - Garmin TV (Youtube kanaal). Beiden een aanrader!

Wanneer gebruik wordt gemaakt van een outdoor GPS dan is er eigenlijk maar één merk dat in aanmerking komt: Garmin. Bijkomend voordeel is dat er op internet veel software te vinden is die geschikt is voor een GPS van Garmin; dit is handig wanneer bijvoorbeeld eigen kaarten gemaakt worden en dergelijke.

Garmin GPSmap 60CSx & 76CSx

Garmin heeft diverse GPS-en in het assortiment; op dit moment (voorjaar 2009) is de Garmin GPSmap 60CSx - ondanks dat er ondertussen nieuwere/geavanceerdere modellen uitgebracht zijn - nog steeds het meest geschikte apparaat (ook de Garmin GPSmap 76CSx - de maritieme variant - wordt veel gebruikt).

Enkele belangrijke kenmerken van de Garmin GPSmap 60CSx & 76CSx:

Barometrische hoogtemeter: voor een nauwkeurigere bepaling van hoogte en stijging.
Elektronisch kompas: om ook de richting te kunnen bepalen wanneer je stil staat.
Waterdichte & stootvaste behuizing. En geen kwetsbaar touchscreen.
Tracklog: 10.000 punten.
Reflectief TFT beeldscherm: goed afleesbaar in de zon bij relatief laag energieverbruik.
Routeerbare kaartmateriaal (optioneel). Wanneer een routeerbare wegenkaart (CityNavigator) wordt aangeschaft kan de GPS ook automatisch routes berekenen... ideaal om de GPS ook in de auto te kunnen gebruiken en onbekende vliegstekken en start- of landingsplekken te vinden!
Toelichting code 'CSx':
- C: Color. Kleurenscherm.
- S: Sensors. Barometrische hoogtemeter (voor een nauwkeurigere bepaling van hoogte en stijging), magnetisch/elektronisch kompas (om ook de richting te kunnen bepalen wanneer je stil staat).
- x: eXpanded memory. In het apparaat kunnen externe microSD-geheugenkaarten worden geplaatst om het geheugen uit te breiden. Op de geheugenkaart kan onder andere kaartmateriaal worden gezet.

Garmin GPSmap 60CSx

Wellicht ten overvloede: de Garmin GPSmap 60CSx en GPSmap 76CSx zijn - afgezien van de behuizing (en verschillende lengte van de gebruikershandleiding) - identieke apparaten: dezelfde electronische componenten en dezelfde firmware.

GPSmap 76CSx

Belangrijkste verschillen tussen de Garmin GPSmap 60CSx & 76CSx:

Behuizing. De 76CSx heeft een groter volume, de compactere 60CSx past daardoor beter in de frontcontainer. Wel zal de 76CSx door zijn wat vlakkere achterzijde waarschijnlijk ook platter in een frontcontainer geplaatst kunnen worden.
De 76CSx is gladder afgewerkt, er zitten geen uitsteeksels aan.
De 'antislip' bultjes op de 60CSx geven meer houvast dan de gladde behuizing van de 76CSx.
Antenne (intern / extern). Bij de 60CSx steekt de antenne uit en is daardoor iets kwetsbaarder dan de 76CSx waarbij de antenne weggewerkt in de behuizing). Ik heb begrepen dat de interne intenne bij de 76CSx resulteert in een merkbaar minder ontvangst.
Formaat bedieningsknoppen. De knoppen van de 76CSx zijn iets groter dan die van de 60CSx en daardoor wellicht iets gemakkelijker te bedienen met handschoenen aan.
Positionering bedieningsknoppen (t.o.v. beeldscherm). De 60CSx heeft de bedieningsknoppen onder het scherm, de 76CSx heeft ze boven het scherm. Bedieningsknoppen onder het scherm - zoals bij de 60CSx - heeft mijn persoonlijke voorkeur; ik vind het gemakkelijker te bedienen (met één hand), bij bediening van de 76CSx wordt het beeldscherm tijdens bediening eerder afgeschermd door de hand.
Riemclip. Bij de 60CSx wordt een riemclip meegeleverd - welke op een bevestigingsknop voor accessoires aan de achterzijde van het apparaat klikt - voor de 76CSx bestaat een dergelijke bevestigingsmogelijkheid niet.
Fietsstuursteun. De bevestiging van de fietsstuursteun is bij de 60CSx iets degelijker.
Drijven. De 76CSx blijft drijven door een in de (grotere) behuizing geplaatst drijflichaam (gascapsule), de 60CSx zinkt langzaam. Ze zijn beiden waterdicht.

Meer info (vergelijking met foto's): Gpsmap 60CSx meet 76CSx (Groundspeak Forums).

Garmin GPSmap 62st

Update (juli 2010). In juli zijn de opvolgers geïntroduceerd: de Garmin GPSmap 62st (met voorgeladen topografische kaarten) en Garmin GPSmap 62s (zonder voorgeladen topografische kaarten) en de maritieme varianten Garmin GPSmap 78sc (met voorgeladen waterkaarten) en Garmin GPSmap 78s (zonder voorgeladen waterkaarten).
Het lijkt erop dat deze toestellen eveneens voor paragliding geschikt zijn.

Update (juli 2011). De 60-serie en 76-serie zijn uit productie genomen; daarvoor in de plaats dient dus nu gekozen te worden voor een toestel uit de 62-serie of de 78-serie (de maritieme variant).

GPSmap 78s

Garmin GPSmap 62-serie & 78-serie

Garmin heeft diverse GPS-en in het assortiment; op dit moment (zomer 2011) is de Garmin GPSmap 62s (of 62st, 62sc, 62stc indien je behoefte hebt aan een voorgeladen topografische kaart en/of camera) - mede doordat de Garmin GPSmap 60CSx niet meer wordt gemaakt - het meest geschikte apparaat (respectievelijk de Garmin GPSmap 78s: de maritieme variant).

Enkele belangrijke kenmerken van de Garmin GPSmap 62-serie & 78-serie (bij modellen met een 's' in de lettercode achter het nummer):

Barometrische hoogtemeter: voor een nauwkeurigere bepaling van hoogte en stijging.
Elektronisch kompas (3-assig): om ook de richting te kunnen bepalen wanneer je stil staat (zonder de GPS waterpas te hoeven houden).
Waterdichte & stootvaste behuizing. En geen kwetsbaar touchscreen.
Tracklog: 10.000 punten (net als bij zijn voorganger de 60CSx).
Intern geheugen (1,7GB / 500MB): het beschikbare interne geheugen bedraagt circa 1,7 GB. Bij modellen met voorgeladen topografische kaart wordt hiervan al circa 1200MB intern geheugen in beslag genomen door deze TOPO-Europa kaart. (De modellen met interne camera hebben overigens een groter intern geheugen; hierover later meer.)
Reflectief TFT beeldscherm: goed afleesbaar in de zon bij relatief laag energieverbruik.
Routeerbare kaartmateriaal (optioneel). Wanneer een routeerbare wegenkaart (CityNavigator) wordt aangeschaft kan de GPS ook automatisch routes berekenen... ideaal om de GPS ook in de auto te kunnen gebruiken en onbekende vliegstekken en start- of landingsplekken te vinden!
Toelichting op de lettercodes (zoals bijvoorbeeld in '62stc') voor de verschillende verkrijgbare modellen in de 62- en 78-serie:
- s: Sensors. Barometrische hoogtemeter (voor een nauwkeurigere bepaling van hoogte en stijging), magnetisch/elektronisch kompas (om ook de richting te kunnen bepalen wanneer je stil staat).
- t: Topografische kaart. Voorgeladen topografische kaart; deze is overigens minder gedetailleerd dan de los verkrijgbare topografische kaarten.
- c: Camera. Beschikt over een interne fotocamera. (Niet te verwarren met de oude notatie 'C' van 'color display'; alle modellen uit de 62- en 78-serie beschikken tegenwoordig standaard over een kleurenscherm.)

Garmin GPSmap 62st

Wellicht ten overvloede: de Garmin GPSmap 62s en GPSmap 78s zijn - afgezien van de behuizing (en verschillende lengte van de gebruikershandleiding) - identieke apparaten: dezelfde electronische componenten en dezelfde firmware.

GPSmap 78s

Belangrijkste verschillen tussen de Garmin GPSmap 62-serie & 78-serie:

Behuizing. De 78-serie heeft een groter volume, de compactere 62-serie past daardoor beter in de frontcontainer. Wel zal de 78-serie door zijn wat vlakkere achterzijde waarschijnlijk ook platter in een frontcontainer geplaatst kunnen worden.
De 78-serie is gladder afgewerkt, er zitten geen uitsteeksels aan.
Het 'antislip' rubber op de 62-serie geeft meer houvast dan de gladde behuizing van de 78-serie.
Antenne (intern / extern). Bij de 62-serie steekt de antenne uit en is daardoor iets kwetsbaarder dan de 78-serie waarbij de antenne weggewerkt in de behuizing).
Formaat bedieningsknoppen. De knoppen van de 78-serie zijn iets groter dan die van de 62-serie en daardoor wellicht iets gemakkelijker te bedienen met handschoenen aan.
Positionering bedieningsknoppen (t.o.v. beeldscherm). De 62-serie heeft de bedieningsknoppen onder het scherm, de 78-serie heeft ze boven het scherm. Bedieningsknoppen onder het scherm - zoals bij de 62-serie - heeft mijn persoonlijke voorkeur; ik vind het gemakkelijker te bedienen (met één hand), bij bediening van de 78-serie wordt het beeldscherm tijdens bediening eerder afgeschermd door de hand.
Riemclip en fietsstuursteun. Bij de 62-serie wordt een riemclip meegeleverd - welke op een bevestigingsplaat voor accessoires aan de achterzijde van het apparaat klikt - voor de 78-serie bestaat een dergelijke bevestigingsmogelijkheid niet.
Drijven. De 78-serie blijft drijven door een in de (grotere) behuizing geplaatst drijflichaam (gascapsule), de 62-serie zinkt langzaam. Ze zijn beiden waterdicht.

Keuze GPS uit de Garmin GPSmap 62-serie & 78-serie.
Als ik nu een nieuwe GPS zou moeten aanschaffen ter vervanging van mijn 60CSx zou ik kiezen voor de 62s of 78s en wel om de volgende redenen.

Extern geheugen. In het apparaat kunnen externe microSD-geheugenkaarten worden geplaatst om het geheugen uit te breiden zodat het mogelijk wordt het geheugen tot meer dan het interne geheugen (maximaal 1700 MB) met kaarten, POIs, waypoints en dergelijke te vullen. Op deze geheugenkaart kan onder andere kaartmateriaal worden gezet.
→ Het basismodel (GPSmap 62) biedt niet de mogelijkheid een geheugenkaart te plaatsen en valt om deze reden af.
Sensoren ('s'): barometrische sensor en elektronisch kompas. De barometrische sensor (t.b.v. meting luchtdruk) is bij het paragliding van grote meerwaarde voor de nauwkeurigere bepaling van hoogte en stijging/daling. Het 3-assig elektronisch kompas zorgt ervoor dat het kompas ook bij in stilstand bruikbaar is (je niet in beweging hoeft te zijn om het kompas te laten werken).
→ De basismodellen (GPSmap 62 & GPSmap 78) beschikken niet over beide sensoren en vallen om deze reden af.
Topografische kaart ('t') & beschikbaar intern geheugen. Deze toestellen worden geleverd met een voorgeladen topografische kaart (detailniveau vergelijkbaar met 1:100.000) van bijna heel Europa; deze is overigens minder gedetailleerd dan de los verkrijgbare topografische kaarten (detailniveau vergelijkbaar met 1:10.000) en is niet routeerbaar (er kunnen geen routes berekend worden). Je betaalt een meerprijs (ca. €50) voor een kaart die je uiteindelijk waarschijnlijk vrijwel niet gaat gebruiken omdat er beter kaartmateriaal op de markt is.
Bijkomend voordeel van een model zonder voorgeladen topografische kaart is: circa 1,2 GB extra beschikbaar intern geheugen doordat de TOPO-Europa kaart niet is voorgeladen maar vervangen is door een basis wereldkaart die flink minder geheugen in beslag neemt (een basiskaart waar je verder overigens ook vrij weinig aan hebt).
→ De GPSmap 62st & GPSmap 62stc vallen om deze reden af.
Camera ('c'). Een ingebouwde camera heeft voor mij onvoldoende meerwaarde, zeker gezien de meerprijs ervan (€ 100).
Overigens beschikken deze modellen wel over een groter intern geheugen en de mogelijkheid om 2 microSD-kaaren te plaatsen... leuk maar met één grote microSD-kaart (b.v. 16 GB) bereik je m.i. hetzelfde doel.
→ De GPSmap 62sc & GPSmap 62stc vallen om deze reden af.

Model	Adviesprijs (zomer 2011)	(Beschikbaar) intern geheugen	Opmerking
GPSmap 62	€ 299	1,7 GB	Geen barometrische sensor, geen elektronisch kompas, geen microSD kaartslot.
GPSmap 62s	€ 399	1,7 GB	Biedt alle benodigde functionaliteit.
GPSmap 62st	€ 449	0,5 GB	Topografische kaart van onvoldoende meerwaarde, minder intern geheugen.
GPSmap 62sc	€ 499	3,5 GB	Als 62s, echter met camera. Biedt plaats aan 2 microSD-kaarten.
GPSmap 62stc	€ 549	4,3 GB	Als 62st, echter met camera. Biedt plaats aan 2 microSD-kaarten.
GPSmap 78	€ 329	1,7 GB	Geen barometrische sensor, geen elektronisch kompas.
GPSmap 78s	€ 379	1,7 GB	Biedt alle benodigde functionaliteit.

In 2014 is de Garmin GPSmap 64-serie uitgebracht (64s, 64st), in grote lijnen is deze lijn vergelijkbaar met de 62-serie. Daarbij is geen nieuwe versie voor de 78-serie (de maritieme variant) verschenen.

Garmin GPSmap 60CSx v.s. 62s-serie (76CSx v.s. 78s-serie)

In de zomer van 2011 heb ik kort de gelegenheid gehad de Garmin GPSmap 62st tijdens het vliegen te testen (met dank aan Ton Raves) en zo te vergelijken met mijn huidige 60CSx. Hieronder een overzicht van de belangrijkste (voor paragliding relevante) bevindingen en verschillen ten opzichte van de 60CSx.

Behuizing (vorm / indeling). Qua vorm van de behuizing is er nauwelijks verschil. Ook de knoppen zitten op dezelfde plek, enkel de aan/uit knop is naar de zijkant van het toestel verplaatst.
De behuizing van de 62-serie voelt overigens wat minder robuust aan dan die van de 60-serie; hij piept ook wat bij het beethouden: Garmin GPSmap62s squeaks (YouTube).
Snelheid schermopbouw. De snelheid van de schermopbouw is aanmerkelijk verbeterd hetgeen bij het detailniveau van het huidige kaartmateriaal geen overbodige luxe is.
Zie ook: Garmin GPSmap 62, het snelheidsverschil met de GPSmap 60 (Waypoint TV, YouTube).
Snelheid positiebepaling. De positiebepaling gaat tegenwoordig sneller ('HotFix© satellite prediction').
Interface (communicatie met PC). Voor communicatie met de PC dient te worden geschakeld tussen verschillende interfacetypes, afhankelijk van de software waarmee gecommuniceerd dient te worden.
- Garmin serieel een eigen standaard van Garmin voor de uitwisseling van data (waypoints, routes, tracks, etc.) met een computer. Deze instelling dient te worden gekozen wanneer bijvoorbeeld gecommuniceerd moet worden met Mapsource of Basecamp.
- Garmin spanner deze instelling dient te worden gekozen voor het uitlezen van de vluchtgegevens uit het geheugen van de GPS en analyseren met de computer door bijvoorbeeld Maxpunkte.
Profielen. Er zijn diverse profielen aan te maken waarin de instellingen voor bijvoorbeeld gegevensvelden, eenheden, positieweergave, routering, kaartkeuze zijn opgeslagen. Er kan eenvoudig worden gewisseld tussen verschillende profielnamen. In een aan te maken profiel ‘paragliding’ zullen bijvoorbeeld gegevensvelden als ‘Glide ratio’ en ‘Glide ratio to destination’ zijn weergegeven gecombineerd met luchtvaart kaartmateriaal (luchtruimindeling). Wanneer men is geland en met retrieve bezig is zijn deze zaken niet meer relevant en kan dan eenvoudig worden overgeschakeld op een ander profiel waarin normaal kaartmateriaal zichtbaar is, wordt genavigeerd via wegen en relevante datavelden voor navigatie over de weg actief zijn.
3-assig kompas ('s'). Hierdoor is het niet meer nodig om de GPS waterpas te houden.

Dashboards. Op verschillende pagina's (waaronder de 'Trip computer'-pagina is het mogelijk 'dashboard view' aan te zetten waardoor bijvoorbeeld tegelijkertijd ook een kompas zichtbaar is.

Tevens is het mogelijk de weergaveinstellingen van bijvoorbeeld de kaartpagina afhankelijk te maken van of de GPS op dat moment al dan niet aan het navigeren is zoals weergegeven in onderstaande voorbeeld.

Wanneer niet genavigeerd wordt dan wordt in de kaartpagina tevens een kompas weergegeven (zie linker figuur).

Wanneer wel genavigeerd wordt dan worden in de kaartpagina 4 gegevensvelden weergegeven (zie rechter figuur).

Mapsource & Basecamp. Bij de GPSmap 62-serie wordt ervan uitgegaan dat gewerkt wordt met Garmin Basecamp in plaats van Garmin Mapsource.
Mijn eerste indruk van Basecamp was niet positief (Mapsource kwam op mij gebruikersvriendelijker over); wellicht dat dit echter een kwestie van wennen is.
Het is vanuit Mapsource overigens nog wel mogelijk waypoints en tracks naar naar de 62-serie te versturen, het ontvangen van gegevens vanuit het toestel is met Mapsource niet meer mogelijk (persoonlijk vind ik dit een groot nadeel; ik vind Mapsource een stuk prettiger werken bij het beheer van waypoints).
Zie ook: Garmin Mapsource - Garmin Basecamp (GPSwalking.nl) & Garmin Base Camp user's manual & MapSource Hints.

Op Waypoint - Garmin TV (Youtube kanaal) zijn drie filmpjes te vinden waarin wordt ingegaan op de verschillen tussen Mapsource en Basecamp:
Display. De resolutie van het scherm is helaas ongewijzigd (160 x 240 pixels). De Garmin GPSmap 62-serie maakt gebruik van 65536 kleuren (16 bits) terwijl de 60CSx het met een magere 256 kleuren (8 bits) moet doen; het schijnt dat de GPSmap 78-serie nog beschikt over 256 kleuren, ik heb dit echter nog niet bevestigd gekregen.
Paginaweergave. Er zijn meer mogelijkheden aanwezig om de weergave van de pagina's naar eigen smaak aan te passen.
Draadloos gegevens uitwisselen. De Garmin GPSmap 62st biedt de mogelijkheid om draadloos gegevens uit te wisselen.
BirdsEye Satellietbeeld. Alle modellen van de 62-serie ondersteunen BirdsEye satellietbeeld (i.c.m. Garmin Basecamp), daarvoor is wel een abonnement van rond de € 25 vereist. Dit abonnement is geldig voor 1 GPS en zorgt ervoor dat u altijd de laatste versie satelietbeelden over de kaartten kan leggen; een soort Google Maps. Los van de abonnementsprijs verwacht ik dat het display een te lage resolutie om hier veel voordeel uit te halen.

Batterijniveau (resterende batterijvoeding). Waar bij de 60CSx op de satalietpagina het batterijniveau te zien was is deze indicator bij de 62-serie van deze pagina verdwenen.

In de 62-serie blijkt echter op diverse pagina's (zoals de kompaspagina of de trippagina) het gegevensveld 'Battery Level' te kunnen worden afgebeeld waardoor de resterende levensduur van de batterijvoeding toch in de gaten gehouden kan worden.

Overigens geeft deze indicator bij de 62-serie vrij lang 'vol' (4 blokjes) aan; wanneer het aantal blokjes minder wordt stopt de GPS er relatief snel (binnen enkele uren) mee. Dit is dus een punt van aandacht: zorg ervoor dat de accu’s van tevoren goed geladen zijn, wacht hier niet mee totdat de batterijindicator nog maar 1 of 2 blokjes aangeeft! Er moet immers worden voorkomen dat de GPS zonder waarschuwing tijdens het vliegen uitvalt, zeker wanneer de volledige vlucht gelogd dient te worden (bijvoorbeeld in wedstrijdverband).

Een andere – maar tijdens het vliegen minder handige – manier om het batterijniveau te controleren is (in een willekeurig scherm) de AAN/UIT toets kort in te drukken waardoor het scherm met de instelling voor de achtergrondverlichting verschijnt; hierin wordt het batterijniveau eveneens weergegeven.

Conclusie. De 62-serie is een mooi apparaat: geen wereld van verschil met de 60CSx maar aanzienlijk sneller en een aantal hele handige verbeteringen die het gebruiksgemak vergroten. Dat gewerkt moet worden met Basecamp (Mapsource ontvangt geen gegevens meer van het apparaat) vind ik een behoorlijk nadeel, ook het schakelen tussen de interfacetypes vind ik een nadeel.

Voor die piloten die beschikken over een 60CSx en de overstap naar de nieuwere serie overwegen: ik zou dat afraden, de investering zou voor mij niet opwegen tegen de minimale extra functionaliteit die in de nieuwere modellen geboden wordt.

Meer informatie over de 62-serie:

Garmin GPSmap 78s en 62s(t): problemen met hoogteregistratie

Op 12 mei 2012 heb ik een Garmin GPSmap 78s aangeschaft (ter vervanging van de 60CSx); aanvankelijk was ik heel enthousiast over de 78s. Bij ingebruikname tijdens een vliegvakantie bleken enkele voor paragliding essentiële functies – in afwijking van de specificaties en gebruikershandleiding – niet correct te werken. Omdat Garmin niet kon garanderen dat ondergenoemde problemen niet zouden optreden wanneer een nieuwe 78s geleverd werd heeft de leverancier aangeboden het toestel terug te nemen.

Ervaringen van andere 78s/62s-gebruikers? Ik ben ontzettend benieuwd naar ervaringen van andere gebruikers van de 78s/62s/62st op dit punt.
Heb ik gewoon pech gehad met mijn 78s of is dit een kenmerkend probleem voor de 78s? En hoe zit het met de 62s/62st (exact hetzelfde apparaat als de 78s op de behuizing en het al dan niet aanwezig zijn van een topografische kaart na), vertoont die hetzelfde beeld?

Heb je hier ervaring mee dat hoor ik dat graag! Zeker wanneer een IGC-tracklog van dezelfde vlucht uit zowel een 78s/62s/62st als een 60CSx kan worden aangeleverd ben ik daarin bijzonder geïnteresseerd.

(Barometrische) hoogteregistratie

Op basis van verschillende bronnen maak ik op dat al sinds het verschijnen van de 62- en 78-serie problemen met de hoogteregistratie bekend zijn welke in de basis hardware gerelateerd zouden zijn. Aanvankelijk uitte zich dit in piekwaarden in de hoogteregistratie (figuur 1, figuur 2).

Mogelijk heeft Garmin ervoor gekozen piekwaarden in de gemeten waarden softwarematig in het toestel te middelen over een bepaalde tijd waardoor piekwaarden worden 'afgevlakt' om zo een gelijkmatig hoogteverloop te creëeren; dit is vanzelfsprekend puur speculatie maar het zou het gebrek aan detail met betrekking tot het onnauwkeurige hoogteverloop (verticale snelheid) wel verklaren.

De geconstateerde problemen worden aan de hand van onderstaande tracklogs geïllustreerd.

De hoogteregistratie reageert bij de 78s sterk vertraagd/gedempt: (variaties in) stijging en daling worden niet correct weergegeven maar over langere tijd uitgemiddeld. De 78s presteert wat dit betreft aanmerkelijk slechter dan de oudere 60CSx.

Voorbeeld 1: vlucht 25OGLOU1 (donderdag 24 mei 2012, 10:41:31 – 10:51:58 UTC)

Ter verificatie is gelijktijdig gevlogen met de Garmin 60CSx en 78s. De stijggebieden (thermiek op circa 10:44) en snelle daling (tot -15 m/sec op circa 10:48) zijn in de tracklog van de 60CSx wél zichtbaar, in de 78s niet.

hoogteprofiel in MaxPunkte (boven: 60CSx, onder: 78s)

hoogteprofiel in Garmin Mapcource / Basecamp (boven: 60CSx, onder: 78s)

Voorbeeld 2: vlucht 25QGLOU1 (donderdag 24 mei 2012, 14:35:02 – 14:56:20 UTC)

Ter verificatie is gelijktijdig gevlogen met de Garmin 60CSx en 78s. De stijggebieden (tot circa 14:42) zijn in de tracklog van de 60CSx wél zichtbaar, in de 78s niet.

hoogteprofiel in MaxPunkte (boven: 60CSx, onder: 78s)

hoogteprofiel in Garmin Mapcource / Basecamp (boven: 60CSx, onder: 78s)

Glijhoek ('glide ratio')

Sinds firmware versie 3.90 (van 14 februari 2012) wordt de actuele glijhoek ('glide ratio') op de 78s permanent onjuist weergegeven.
De weergegeven glijhoek (0.0:1) impliceert immers dat men loodrecht naar beneden beweegt hetgeen vanzelfsprekend niet aan de orde is.
Ondanks dat deze fout in de firmware gemeld is bij Garmin heeft Garmin dit tot op heden (firmware versie 4.10, 25 mei 2012) niet hersteld.

Zie ook de meldingen op ParaglidingForum (de berichten vanaf 25 februari 2012) voor de actuele stand van zaken.

Garmin kaartmateriaal

Er zijn verschillende typen Garmin kaartmateriaal beschikbaar voor de GPS:

Wegenkaarten (City Navigator, voorheen: City Select), routeerbaar. City Navigator bevat gedetailleerde kaarten van belangrijke gebieden in heel Westelijk Europa. Omvat gedetailleerde kaarten van autosnelwegen, nationale en regionale wegen en kan automatisch punt-tot-puntroutes in MapSource en op compatibele GPS Garmin eenheden maken.
De City Navigator kaarten zijn er in twee uitvoeringen: City Navigator & City Navigator NT. Het verschil tussen de normale CN kaarten en de CN NT-kaarten is dat bij de NT-variant (NT = nieuwe techniek) kaarten gecomprimeerd worden opgeslagen in de gps, u heeft dus minder geheugen nodig voor dezelfde oppervlakte.
Topografische kaarten, niet routeerbaar. Voor diverse (delen van) landen is topografische cartografie uitgebracht voor gebruik in daarvoor geschikte Garmin GPS navigators. Deze uiterst gedetailleerde kaarten geven informatie over wandelpaden, hoogtes, vegetatie en in enkele gevallen zelfs over hoogspanningskabels. Het hogere detailniveau (van de topografische kaarten ten opzichte van de wegenkaarten) zorgen ervoor dat de kaarten meer geheugenruimte in beslag nemen op de geheugenkaart van de GPS. De topografische kaarten bevatten geen navigatie mogelijkheden (de GPS kan geen route berekenen zoals bij een routeerbare kaart).
Wandelkaarten.
Fietskaarten.
Waterkaarten.
Motorkaarten.
Overige cartografie.

Ik zou kiezen voor de routeerbare wegenkaart (City Navigator), deze kaarten bieden voldoende detail (alle normale wegen staan erop) en de GPS is dan tevens als navigatiesysteem in de auto te gebruiken (en bij een buitenlanding handig om terug te navigeren naar 'de bewoonde wereld'). Tevens past heel Europa dan op één 2GB microSD-kaart.

Er kan in principe maar één type kaartmateriaal op een geheugenkaart worden geplaatst (dus City Navigator óf de Topo-kaarten). Het schijnt via een omweg echter mogelijk te zijn de ene kaart transparant over de andere te maken: kaarten aanmaken met tweede transparante topokaart (GPS-Info.NL).

Geheugenkaarten voor Garmin GPS

Typen microSD-kaarten (SDSC / SDHC)

Er zijn verschillende typen microSD-kaarten verkrijgbaar.

MicroSDSC (Secure Digital Standard Capacity), kortweg MicroSD. MicroSDSC-kaarten gaan tot een capaciteit van 2 GB. MicroSDSC-kaarten zijn meestal geformatteerd met het FAT16-bestandssysteem.
MicroSDHC (Secure Digital High Capacity). MicroSDHC-kaarten gaan vanaf een capaciteit van 2 GB tot 32 GB. MicroSDHC-kaarten zijn meestal geformatteerd met het FAT32-bestandssysteem.

De 'class' is een maat voor de maximale lees- en schrijfsnelheid van de kaart. De snelheid van de Garmin GPS-en zelf zal over het algemeen de beperkende factor zijn met betrekking tot de snelheid; een hogere 'class' zal dus vermoedelijk geen positief effect hebben op de snelheid tijdens het gebruik van de GPS. Indien de kaart ook los van de GPS wordt gebruikt en door middel van een kaartlezer verboden met een computer dan kan een sneller kaarttype wel een meerwaarde hebben (het lezen / kopiëren van bestanden gaat sneller).

Model	Prijsindicatie (zomer 2011)
Sandisk MicroSD 2GB	€ 6
Kingston MicroSD 2GB	€ 4

Sandisk MicroSDHC 4GB	€ 6
Kingston MicroSDHC 4GB	€ 5
Kingston MicroSDHC 4GB, Class 10	€ 9

Sandisk MicroSDHC 8GB	€ 10
Kingston MicroSDHC 8GB	€ 10
Kingston MicroSDHC 8GB, Class 10	€ 14

Sandisk MicroSDHC 16GB	€ 13
Kingston MicroSDHC 16GB	€ 17
Kingston MicroSDHC 16GB, Class 10	€ 40

Veel microSD-kaarten worden ook geleverd in combinatie met microSD-adapters; de micro-SD-kaart wordt in de (SD respectievelijk miniSD) adapter geschoven en is dan in een computer of kaartlezer in een SD- respectievelijk miniSD-slot te gebruiken.

Aandachtspunten bij de indeling van de microSD(HC)-kaart

De naam van de microSD(HC)-kaart dient 'GARMIN' te zijn, in hoofdletters.
De mapnaam 'garmin' dient in kleine letters te zijn ingevoerd.
Bij de nieuwere GPS-en met een grote hoeveelheid intern geheugen kan het verstandig zijn eigen bestanden in de mapstructuur van het externe geheugen (de microSD-kaart) te plaatsen in plaats van in het interne geheugen van het apparaat. Mocht het apparaat vastlopen door problematische bestanden dan kan simpelweg de microSD-kaart uit het toestel worden verwijderd.

Meer informatie over microSD(HC) geheugenkaarten in relatie tot de Garmin GPS is te vinden via:

Bevestiging GPS aan vlieguitrusting

Luchtdruksensor gaatjes (vrij houden)

LET OP! Aan de achterzijde van de 60CSx zit een klein cirkeltje met 4 kleine gaatjes (bij de 76CSx is dit een gaatje in de vorm van een halve maan): deze gaatjes dienen open te blijven in verband met de meting van de luchtdruk, hier dus geen klittenband overheen plakken!

Uitstekende antenne

De Garmin GPSmap 60CSx & 62s-serie beschikken beide over een uitstekende antenne. Dat de antenne figuurlijk uitstekend is dat is natuurlijk geweldig, dat de antenne letterlijk uitstekend is kan een nadeel zijn wanneer er iets achter blijft haken of dit uitstekende deel klem komt te zitten. Let dus bijvoorbeeld op dat de uitstekende antenne niet uitsteekt voorbij de rand van de cockpit.

Ik heb helaas zelf ondervonden dat de uitstekende antenne af kan breken (zie foto). Gelukkig heeft de leverancier (WayPoint) dit in mijn geval overigens voor een hele nette prijs kunnen repareren.

Bevestiging op de frontcontainer

Ik heb de standaard Garmin 60-serie fietsstuursteun door middel van 3 kleine boutjes bevestigd op een stuk polycarbonaatplaat (bijvoorbeeld te bestellen bij Kunststofshop.nl) waar op de achterzijde zelfklevend klittenband is geplakt (bijvoorbeeld te bestellen bij Vliegerbedrijf 'de Paddestoel'). Vergeet niet de GPS met een koordje te borgen!

Bevestiging aan de borstband

Door een kort stukje PVC-pijp achter de borstband te doen en daaromheen een Garmin 60-serie fietsstuursteun klem te klemmen kan de 60CSx via de fietsstuursteun op de borstband worden geklikt. Tijdens het vliegen staat de borstband onder spanning waardoor de GPS netjes vlak blijft hangen. Vergeet niet de GPS met een koordje te borgen!